Prawo pierwokupu nieruchomości jest obciążeniem dla sprzedającego i kupującego a jednocześnie zabezpieczeniem tego, na czyją rzecz to prawo jest ustanowione.
Na czym polega prawo pierwokupu ?
Prawo pierwokupu jest zastrzeżeniem umownym, polegającym na prawie nabycia nieruchomości w pierwszej kolejności gdyby strona sprzedająca zdecydowała się na sprzedaż posiadanego majątku.
Prawo pierwokupu nieruchomości powinno być ujawnione w księdze wieczystej wskutek podpisania aktu notarialnego, bowiem to najlepszy sposób na ochronę interesów uprawnionego z prawa pierwokupu.
Aby ujawnić w księdze wieczystej umowne prawo pierwokupu, umowa zawarta pomiędzy właścicielem a uprawnionym z tego prawa musi być zawarta przynajmniej w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.
Oznacza to konieczność potwierdzenia przez notariusza,, że osoby podpisujące umowę złożyły własnoręczny podpis w jego obecności.
Na wykonanie prawa pierwokupu nieruchomości jest miesiąc, zatem w przypadku zdecydowania się na wykonanie przysługującego prawa pierwokupu należy zgromadzić w tym celu odpowiednie środki finansowe.
Prawo pierwokupu często zniechęca kupujących mieszkania do ich zakupu z uwagi na konieczność oczekiwania w stanie niepewności czy uprawniony z prawa pierwokupu swojego prawa nie wykona. Potencjalni kupujący tracą nie tylko czas, ale i pieniądze, bowiem to oni jako strona kupująca pokrywają koszty sporządzenia aktu notarialnego umowy przedwstępnej nieruchomości.
Czy jest jakiś sposób na ominięcie prawa pierwokupu ?
Kupujący chce nabyć nieruchomość, która jest obciążona prawem pierwokupu nieujawnionym w księdze wieczystej nieruchomości. Możliwością na ominięcie prawa pierwokupu i przekazanie jej wskazanej przez właściciela nieruchomości osobie jest umowa darowizny. Dotyczy to także osób prawnych – osoby prawne również mogą otrzymać nieruchomość w darowiźnie.
Jeżeli nieruchomość jest przekazana jako darowizna wówczas prawo pierwokupu nie obowiązuje. Prawo pierwokupu aktualizuje się dopiero w momencie odpłatnego zbycia nieruchomości a zatem zastrzeżenie prawa pierwokupu nieruchomości dotyczy tylko umowy sprzedaży.
Konsekwencje naruszenia prawa pierwokupu
To jakie konsekwencje zostaną poniesione przez właściciela nieruchomości, który dokonał jej sprzedaży z pominięciem prawa pierwokupu zależy od tego kto był miał prawo w pierwszej kolejności nabyć nieruchomość.
Jeżeli prawo pierwokupu przysługuje Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego to umowa sprzedaży nieruchomości zawarta w formie aktu notarialnego jest bezwzględnie nieważna.
Jeżeli prawo pierwokupu przysługuje innym podmiotom niż Skarb Państwa w razie pominięcia prawa pierwokupu powstaje odpowiedzialność odszkodowawcza, dla osoby uprawnionej, która poniosła szkodę ze względu na to że liczyła na zawarcie umowy.